Eski zamanlardan beri kutlamaları sürdürülen Epifani Bayramı, Ta Fota Yortusu olarak da isimlendirilir. Haç Çıkarma Töreni de bu kutlamalar içerisinde düzenlenen bir ritüeldir. Her yıl Ortodoslar tarafından İstanbul’da kutlamaları yapılan Epifani Bayramı ya da Ta Fota Yortusu, Hz. İsa’nın doğum sonrası vaftiz edilişini simgeleyen kutsal bir tören olarak da tanımlanabilir. İsa’nın asıl vaftiz edildiği doğu Ürdün’deki Al-Maghtas isimli bölgedir. Dünyanın pek çok farklı coğrafyasında bu haç çıkarma töreninin gerçekleştirildiği söylenebilir. İstanbul’un kültürel köklerinin geçmişte derin bir yer edindiğinin bir sembolü olan bu tören, her yıl 6 Ocak’ta gerçekleşir.

Ortodoks kiliselerinin İstanbul’da sayıca çok olması, Bizans’a uzanan geçmişiyle de ilgilidir. Fener semtinde bulunan Doğu Ortodoks Patrikliği’nin Rumlar için geçmişe dayanan nedenlerden dolayı önemli bir yer edinmesi, İstanbul’u da bu kutlamalar için özel bir yere taşır. Düzenli olarak gerçekleştirilen haç çıkarma ritüelini izleme deneyimini, dindar biri olup olmamanızdan bağımsız olarak yaşayabilirsiniz. Yüzlerce yıldır süregelen haç çıkarma töreniyle ilgili detaylara birlikte göz atalım.

Haç Çıkarma Töreni Ne Zaman ve İstanbul’da Nerede Gerçekleşir?

Epifani Bayramı, Ortodoks mezhebine bağlı olan Hristiyanlar tarafından 6 Ocak’ta kutlanır. İstanbul’un bazı semtlerinde gerçekleştirilen haç çıkarma töreninin 6 Ocak olarak belirlenmesinin bir nedeni vardır. Kiliselerin farklı takvimleri kullanmaları, Noel tarihinde de değişikliklere yol açar. Jülyen takvimine göre 6 Ocak’a denk gelen Epifani Bayramı, Hristiyanlar için en eski bayramlardan biri olarak da sayılır.

Kültürel zenginliğin beşiği olan İstanbul’da da kutsal bir ritüel olarak haç çıkarma töreni gerçekleşir. Boğaz sularına bırakılan haçı bulmak amacıyla düzenlenen etkinlik, İstanbul’un çeşitli semtlerinde eş zamanlı olarak gerçekleşir. Bu semtler arasında Bakırköy, Ortaköy, Fener, Çengelköy, Kuzguncuk, Kadıköy, Adalar yer alır. Ayrıca bu kutsal ritüel, İstanbul şehrinde Bulgar Ortodokslar tarafından kilise içerisinde de yapılır. Kutsanan suyun konulduğu kabın içerisinde bu ritüeli gerçekleştirirler. Balat semtinde bulunan Sveti Stefan, bu tarz ritüellerin gerçekleştiği konumlardan biridir. Her sene bu semtlerin de değiştiğini söylemek mümkündür.

Haç Çıkarma Töreni Nasıl Yapılır?

Önemli bir Ortodoks geleneği olan haç çıkarma ritüeli; deniz, nehir, göl gibi büyük sularda ya da kutsanan bir kap su içerisinde gerçekleştirilir. Hz. İsa’nın vaftiz edilişini kutlamak amacıyla yapılan bu ritüel öncelikle kilisede başlar ve sular, dualarla beraber kutsanır. Kilise içinde ayine eşlik eden dua ve ilahilerle ritüel başlamış demektir. Ortodoks üyeleri dualardan önce mumlarını yakarak dileklerini diler. Sonra topluluk halinde dualar eşliğinde deniz kıyısına yanaşılır.

Bir tür yarış olarak da adlandırılan haç çıkarma töreni, haçın Boğaz’a atılmasıyla başlar. Haçı suya atarak yarışın başlamasını sağlayan piskopos olur. Katılanlar ise suda yüzerek haçı bulan ilk kişi olmak için yarışır. Su içerisinden haçı ilk bulan kişiye ucunda haç bulunan altın bir kolye takdim edilir. Bu süreçte dualar edilmeye devam edilir. Günümüzde İstanbul sularına atılan haçın yapısı ahşaptandır. Ancak geçmişte yapısının demir olduğuna dair iddialar da mevcuttur.

Haç Çıkarma Töreni Neden Yapılır?

Haç atma töreninin düzenlendiği Epifani Bayramı’nın temeli İsa’nın vaftiz edilmesine dayanır. Ürdün’de vaftiz edilen İsa Mesih’in suyla temizlenip günahlarından arındığı bu gün, Ortodokslar için büyük bir öneme sahiptir. Dünyanın pek çok yerinde haç atma geleneği sürdürülür. Kültürel konumu gereği İstanbul da her yıl bu etkinliğin gerçekleştirildiği dünya şehirlerinden biridir. Dini açıdan önemli bir yere sahip bu törene Rum Ortodokslar, İstanbul’a ziyarete gelerek katılım sağlar. La Fota Yortusu, İstanbul’da kutlandığı süreçte de sularının bolluk ve bereketle kutsanması ihmal edilmez.

İstanbul Boğazı’nda gerçekleşen bu etkinlikte izleyici olarak katılım gösterirken bir yandan da ağzınızı tatlandırmak için Mabel Çikolata’nın lezzetli drajelerini yanınıza alabilirsiniz.

Benzer İçerikler