Yeni bir yıl, onu karşılamaya hazırlanan herkes için ‘umut’ demektir. Zamanın kendini adeta yeni bir sayfa gibi temize çektiği bu dönem, her şeye yeniden başlamak için özel bir fırsat gibi gelir bize. Tıpkı şarkıdaki gibi belki ‘yeni bir aşk, yeni bir iş ve yine gülecek bir neden’ lazımdır; belki de ‘bu yıl mutlaka bizim yılımız’ olacaktır. Hele de koşu bandındaymış gibi yorularak yerimizde saydığımızı hissettiğimiz zor bir yılı da geride bırakmışsak. Kötü geçen bir senenin ardından deniz kenarında yürümeyi hayal etmenin tam da vakti gelmiştir artık… Bir yılın bitiminin eskiye dair her şeyi geride bırakmayı çağrıştırdığı bugünlerde, yenilenerek hayallerimize ulaşmanın yolunu nasıl bulabiliriz? Nish Coaching Kurucusu, Bilinçaltı Dönüşüm Terapisti Gülden Üner, Mabel Blog okurları için anlattı…
- Yeni bir yıla psikolojik açıdan nasıl hazırlanabiliriz? Sizce nelere odaklanmalı ve neleri geride bırakmalıyız?
Yeni bir yıla girerken, geçmiş yıllarda eğer yapabilseydik daha mutlu olacağımıza inandığımız ancak bunun için bir türlü fırsat, zaman ve enerji yaratamadığımız her neler ise, önce onlara odaklanmamız gerekiyor. Ne tür hayallerimiz vardı ve biz onları gerçekleştirmemek için ne tür bahanelere sığındık? Bu sorunun yanıtını verdikten sonra, sanki yeni yıl onları gerçekleştirmek için en ideal seneymiş gibi düşünmek bir motivasyon noktası olabilir. Kendimizi kaygı veren olaylar yerine gerçekten istediğimiz alanlara yönlendirip onları gerçekleştirmek için nasıl düşünmek, hissetmek ve davranmak gerektiğini bulmalıyız.
Yeni bir yıla psikolojik olarak hazırlanırken, bir şeyin bitip yeni bir şeyin başlayacağına olan inancımız, bizi motive eder. Eğer bir önceki yılda negatif olaylar daha çok yaşandıysa ve bizim için zorlayıcı bir yıl olduysa; yeni bir yıl bize bilinçaltı düzeyde o dönemin bittiği bilgisini verir. Bittiğine inanmak ve hissetmek, yeni bir yılla yeni bir hayatın doğduğuna inanmak ve bu doğrultuda yeniliklere gitmeyi de kapsayabilir. Bu durum belki bir çevre, bir bakış açısı ya da ilişkilerimizle ilgili değişikliği içerebilir. Bu noktada ise hayatımızdan bir şeylerin gerçekten gitmesine izin vermek, bunu kabul edebiliyor olmak, yenilik bilincini yaratmak çok önemli.
- Her yılın başında kendimize yeni hedefler koyar, onları gerçekleştireceğimize inanırız ancak bunu başaramadığımız zamanlar olur. Bizi neler engelliyor olabilir?
Evet, gerçekten de hepimiz bir şekilde yeni yıl için hayaller kurarız ama onların birçoğunu yapamadığımızı da deneyimleriz. Çünkü aslında bilinçaltımızda bunu hak etmediğimizi ve değer bulmadığımızı düşünüyor olabiliriz. Bunun olabileceğine içsel olarak inancımız olmayabilir; bize göre bu başkalarının daha çok yapabileceği bir şeydir de bize gelince olmaz diye inanırız. Kökte kendimize dair negatif inançlara sahip olabiliriz. Bunun yanında içine doğduğumuz, büyüdüğümüz, yetiştiğimiz aile, toplum, insanlar, olaylar ve durumlar, yıllar içinde bize hedeflerin gerçekleşemeyeceği ve başarısızlıklarla ilgili pek çok şey öğretmiş olabilir. Bir diğer deyişle bu bizim için öğrenilmiş çaresizliğe de dönüşmüş olabilir.
Eğer böyleyse bunların üzerine düşünüp fark etmemiz gerekiyor. Bunu değiştirebilmek için de ‘sanki’ metodu ile hayal etmeye başlayabiliriz. Yani hayallerinizi sanki olmuş gibi düşünerek, “Hayatım benim istediğim gibi olursa nasıl hissederim, hayallerim gerçekten gerçekleşmiş olursa nasıl yaşarım, hayatımda kimler ve neler olur, hayatımda artık nelere zaman ve enerji ayırırım” gibi soruların yanıtlarını vererek, bunları sanki olmuş gibi düşünerek odaklanabiliriz. Ardından hayallerimizin bu olmuş halini gerçekten güçlendirecek şekilde bir inanç geliştirmeye çalışmak etkili olabilir. Ama eğer bizi atalete, tembelliğe yönelten daha derin kök inanışlarımız varsa, belki bu derinlerdeki inançları fark edebilmek için bir psikolojik uzman desteği almak, onları bilince çıkararak dönüşüm yaratacak şeylere zaman ve enerji harcamak doğru olacaktır.
- Eğer hayal kırıklıklarıyla dolu bir yılı geride bırakmışsak, neleri düşünerek ve yaparak motivasyonumuzu yeniden kazanabiliriz?
Burada aslında yapmamız gereken şey, konuya duygusal boyutundan bakmak değil! Çünkü duygusal yaklaşım kendimizi daha dipte hissettirir. Tam tersi akılcı ve gerçekçi biçimde bakmaya odaklanmak, yani “Bütün bir yıl boyunca benim böyle bir hayal kırıklığı içinde yaşamama neden olan, ya da böyle kötü olayların içine sürüklenmeme yol açan ne tür seçimler yaptım? Nelere inandım veya hangi gerçekleri görmezden gelmeyi seçtim? Duygusal olarak hayal dünyamda neleri çarpıttım ki, bu noktaya geldim?” diye sorarak daha akılcı ve bilişsel yoldan kendimizi görmeye ihtiyacımız var. Kendimizi kandırmadan ama çok suçlayıcı da olmadan, topu başkalarına atmaya çalışmadan, yaşadığımız hayal kırıklığındaki kişisel katkımızı fark edersek, onu nasıl değiştirebileceğimizi de belirleyebiliriz. Bunun için de bilişsel bir yol haritasına ihtiyacımız var. Bu bilişsel plana “Ben bütün bunları yaptığımda, belki de mucizevi mutluluklarla, sürprizlerle dolu bir yeni yıla hazırlanıyorum” diyerek duygusal bir anlam katar ve onu güçlendiririz.
- Peki yeni yılda hayallerimizin yol haritasını nasıl oluşturacağız?
Öncelikle kişiler, bir yıl boyunca negatif olarak etkilendikleri olayları ve bunların karşısına o olaylarla ilgili nasıl bir düşünceye ve duyguya sahip olduklarını yazabilir. Bunları listelemek, bilişsel düzeydeki çarpık düşüncelerin etkisini görmelerini sağlar ve zihinlerindeki bulanıklığı somutlaştırır. Listeye baktıklarında tekrar benzer bir durum yaşayacak olsalar, bu kez nasıl düşünmeyi seçerlerse mutlu olabileceklerini düşünmeye yönelirler.
İkinci olarak kişilerin duygusal dünyalarına inmeleri gerekir. Daha çok hangi negatif duyguları tekrar tekrar yaşıyorlar ve bu duyguları daha çok kimlerle olan ilişkilerinde deneyimliyorlar? Tüm bu duyguları kişilerle ilişkilendirerek bunları listeleyebilirler. Ardından yine yanlarına, kendilerine negatif duyguları yaşatan insanlara ne tür anlamlar yüklediklerini yazabilirler. Örneğin, listenizde “Yetersizlik hissi içindeyim. Daha çok annem bana kendimi yetersiz hissettiriyor çünkü kendisi mükemmeliyetçi ve benim de her şeyi tam ve mükemmel yapmamı bekliyor. Onun onayını almadan hiçbir şey yapamıyorum” diyorsanız, bu tespitin yanına onun yerini almasını istediğiniz cümleyi, yani “Herkes gibi benim de yeterli olduğum alanlar var ve bazı alanlarda da herkes gibi ben de yetersiz olabilirim. Kendimi yeterli hissetmek için annemden onay beklemeyi bırakıyor, kendi yeterliliğimi görüyor ve onaylıyorum” yazın.
Yine örneğin, “Geceleri bilgisayar oyunlarına dalıp çok geç yattığım için sabahları işe geç kalıyorum. Bu beni daha yorgun ve verimsiz hissettiriyor. Yeni yılda sabah erken kalmak için akşamları oyun oynamamayı seçiyorum ve oyunları bilgisayarımdan siliyorum” yazabilirsiniz. Bu davranışın olumlu sonuçlarını zihninizde canlandırmaya, yaşayacağınız mutluluğu zihninizde güncel tutmaya odaklanabilirsiniz. Bu gibi örnekler, yol haritanızda zihninizi ve duygularınızı somutlaştırarak kendinizi iyileştirmek için gerçekleştirdiğiniz oldukça yararlı çalışmalardır.